Παράδοξος ο τίτλος, ο οποίος επέλεξα για να εκφράσω τις εν λόγω σκέψεις μου! Ωστόσο μολονότι απέχω από την εκδήλωση οποιασδήποτε λατρείας σε συγκεκριμένη θρησκεία, εντούτοις αυτό δε θα μπορούσε να με εμποδίσει να αναγνωρίσω πως το χριστιανικό εννοιολογικό οικοδόμημα είναι μεγαλοφυώς κτισμένο! Μερίδα πληθυσμού κάνει το λάθος να θεωρεί την εντατική ενασχόληση με την θεολογία ως ένδειξη ακόμα και μικρόνοιας, μια σπατάλη χρόνου στην καλύτερη περίπτωση! Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα.. Διότι ναι μεν φαίνεται, από τη μια μεριά, πως το θρησκευτικό φαινόμενο έχει ατονήσει στον 21ο αιώνα, ωστόσο -πέραν από την αναζωπύρωση των λογής λογής φονταμενταλισμών- η γνώση των θρησκειών αφορά την γνώση της πνευματικής ιστορίας της ανθρωπότητας, ευρύτερα! Διότι ο καπιταλισμός γίνεται "ακατανόητος" εάν δεν προηγηθεί μία αναδρομή στον προτεσταντισμό και το πνεύμα από το οποίο εκείνος εκπορεύτηκε! Στα καθ' ημάς, η γνώση της ορθόδοξης θεολογίας μόνο άχρηστη δεν είναι, κατά τη γνώμη μου!! Εκτός από το ότι ερμηνεύει εκφάνσεις της ελληνικής ιστορίας όσο και κοινωνίας μας βγάζει από τη δύσκολη θέση να σιωπάμε μπροστά στα επιχειρήματα "προοδευτικών" και "μοντέρνων" θεολόγων, οι οποίοι θεωρούν πως τα σκοτεινά κομμάτια της Βίβλου ή των Πατέρων οφείλονται σε παραπληροφόρηση των "κακοπροαίρετων" αθέων ή μη... Η ορθόδοξη θεολογία -και αυτό είναι το μυστικό της- είναι ένα οχυρό! Καμία ρωγμή σε αυτό το οχυρό δεν μπορεί να θεωρηθεί μικρή!! Όλα έχουν τη σημασία τους, από τα πιο μικρά (Ματθ. 5,19 ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν..) έως τα πιο μεγάλα! Όπως έγραφε κι ο Αρσένιος Μέσκος, στο βιβλίο του "Σοκ και δέος", "η άγνοια της θεολογικής πραγματικότητας καταντά ισχυρό όπλο στα χέρια των κληρικών"... Και δεν είχε άδικο! Διότι ο πνευματικός χαμαιλεοντισμός είναι μία από τις τακτικές εκείνες, τις προσφιλείς, που μετέρχονται οι άνθρωποι της Εκκλησίας. Το "μυστικό" της Ελλαδικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι πως αποτελείται από πολλές μικρές "αιρέσεις".. Και με την λέξη "αίρεση" δεν εννοώ μία κατάφωρη διαφοροποίηση στο γράμμα του δόγματος, αλλά στον τρόπο ζωής, το -θεωρούμενο από τον καθένα ως- πνεύμα της χριστιανικής διδασκαλίας, τον τρόπο που βλέπουν τον Θεό και άλλα τα οποία δεν μπορούν να αναπτυχθούν επί του παρόντος.. Το διαπιστώνει κανείς εφόσον μπει και ζήσει την εκκλησιαστική ζωή από μέσα! Διότι τι άλλο μπορεί να σημαίνει π.χ. "ο τάδε πνευματικός με αναπαύει" από το "συμφωνούμε στις απόψεις", "μου ταιριάζει";; Αλήθεια γιατί χρειάζεται η πνευματική καθοδήγηση; Δηλαδή ο Θεός (των χριστιανών) δεν μπορούσα να κάνει τα πράγματα που αφορούν τη σωτηρία μας λιγάκι πιο καθαρά;;; Πόσοι πνευματικοί δεν αντιφάσκουν μεταξύ τους και δεν λέει άλλα ο ένας, άλλα ο άλλος;; Επιπλέον ας διαβάσει κάποιος πώς αντιλαμβάνεται ο Γιανναράς την έννοια της Εκκλησίας, πώς ο Φάρος και αντίστοιχα ας τη συγκρίνει με εκείνη των παραεκκλησιαστικών κινημάτων (Ζωή, Σωτήρ, Σταυρός)..... Ποιον Θεό μπορεί να έχει στο κεφάλι του ένας Αμβρόσιος και ποιον ένας Πορφύριος; Το γεγονός λοιπόν της ύπαρξης ερμηνειών ποικίλων του εκκλησιαστικού γεγονότος μέσα στον ίδιο χώρο εξυπηρετεί το μάρκετινγκ της Εκκλησίας με δύο τρόπους: 1. τους επιτρέπει να "φιμώνουν" αφενός εκείνους που μιλάνε για έλλειψη δημοκρατικότητας της Εκκλησίας, να τους παρουσιάζουν στην καλύτερη περίπτωση ως απληροφόρητους, προκατειλημμένους και 2. τους δίνει τη δυνατότητα να ξεγλιστράνε με ευχέρεια όποτε στριμωχτούν με ανάλογα επιχειρήματα (π.χ. ένας αθεϊστής μπορεί να εκφράσει την απορία "μα καλά τι είδους Θεός ήταν εκείνος που θέλησε να θυσιάσει έναν άλλον Θεό προκειμένου να σώσει την ανθρωπότητα, σαδιστής, ή τι άλλο;"... Η απάντηση ενός ψαγμένου Ορθοδόξου εδώ θα ήταν η παραπομπή στη θεολογία του Ζηζιούλα, πως ο Υιός δηλαδή ενσαρκώθηκε όχι για να "πληρώσει" το αντίλυτρο -έστω κι αν αυτή είναι η διδασκαλία του Παύλου!-, αλλά για να δώσει τη δυνατότητα στον άνθρωπο μέσω της άφατης αγάπης του να φτάσει στην αγιοσύνη"... Ή ακόμα καλύτερα στην υπόνοια πως το προπατορικό αμάρτημα ήταν "στημένο" θα απαντούσε -πάλι από τον Ζηζιούλα- πως ακόμα και να μην έπεφτε ο Αδάμ πάλι ο Χριστός θα ενσαρκωνόταν!
Το ζήτημα λοιπόν είναι πως η αναίρεση της χριστιανοσύνης δεν είναι "απλό" ενέργημα. Οι "προστάτες" του οικοδομήματος είχαν και εξακολουθούν να έχουν πείρα αιώνων στο πώς να χειρίζονται τις φιλοσοφικές ιδέες, έννοιες, τα ρητορικά σχήματα και τις λέξεις. Πέρα από το ιδεολογικό κομμάτι η εν λόγω θρησκεία διαθέτει την ικανότητα να προσαρμόζεται -δανειζόμενη, ανανεώνοντας ή επιτρέποντας να υφίσταται- στο εκάστοτε κοινωνικό γίγνεσθαι, καθόλη την διάρκεια της ιστορίας! Αυτό επιτυγχάνεται με τη γνωστή τακτική της κοπτοραπτικής (π.χ. ναι μεν καταδικάζουμε την ειδωλολατρεία και τους αρχαίους θεούς, αλλά άμα βλέπουμε ότι δεν μπορεί να ξεκολλήσει από το μυαλό των ντόπιων αποδίδουμε τις "ικανότητες" τού εν λόγω "θεού" σε έναν άγιο, όπως έγινε με τους Ινδιάνους των Άνδεων, οι οποίοι, ρωμαιοκαθολικοί όντες, τη Μεγάλη Παρασκευή δοξάζουν έναν άγιο με καθαρά παγανιστική προέλευση και τρόπο ή, αντίστοιχα, εν Ελλάδι που προσέδωσαν τα χαρακτηριστικά των δυνάμεων του Ποσειδώνα στον Άγιο Νικόλαο κ.α.π..) και την επικέντρωσή της (focus) στα υπαρξιακά ζητήματα, είτε υπερπροβάλλοντας είτε αναζωπυρώνοντάς τα, περαιτέρω. Η χριστιανοσύνη έρχεται να συνδράμει τον άνθρωπο στο πρόβλημα το οποίο τον απασχολεί από τότε που απέκτησε συνείδηση της ύπαρξής του· τον θάνατο! Ίσως είναι η έσχατη υπαρξιακή του αγωνία· εκείνη τροφοδότησε τη δημιουργία των θρησκευτικών διδασκαλιών και τροφοδοτεί εν γένει τη μεταφυσική αναζήτηση.. Από τη μια αυτό, από την άλλη απαξιώνοντας την υλική ζωή και θεωρώντας τις ηδονές του κόσμου αυτού αμαρτωλές οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην όξυνση των υπαρξιακών ανησυχιών, καθιστώντας την ύπαρξή τους ως αυτοσκοπό. Η επιστήμη της ψυχολογίας ή της ψυχιατρικής θα είχαν να πουν πολλά επ' αυτού, η ουσία όμως είναι πως όταν δεν ζεις τη ζωή στο "εδώ και τώρα" ο φόβος του θανάτου καταντάει πιο έντονος! Ο άνθρωπος που ζει το κάθε λεπτό με ένταση, χωρίς να το σκέφτεται, δεν ασχολείται συνέχεια με το τι αντίκτυπο έχουν οι πράξεις του στο επέκεινα γι αυτό και είναι πιο υγιής ψυχολογικά! Αντίθετα εκείνος που κατατρύχεται με ενοχές και αναζητάει συνέχεια τον εξευμενισμό και τη "λύτρωση" καταντάει πειθήνιο όργανο στα χέρια τρίτων, συνανθρώπων του, θέλοντας και μη! Με κουρελιασμένη ψυχολογία και φτάνοντας στο σημείο να μην του αρκεί η άφεση του εξομολόγου, έχοντας οι ενοχές φτάσει στο απροχώρητο, καταντάει να χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο... Αναγκάζεται, προκειμένου να διαφυλαχτεί από την πλήρη κατακερμάτιση του "εγώ" του, να αναζητήσει τρόπους επιβεβαίωσης διαστρεβλώνοντας γεγονότα και επανερμηνεύοντας αισθητηριακά και λοιπά, νοητικά ερεθίσματα, αναγκάζεται να εφεύρει "εχθρούς"!! Διότι η τόση ενοχή και το αίσθημα πως εκείνος "πλήγωσε" το πρόσωπο του "Αφέντη- Θεού" (ή "Αφέντη- Γέροντα" ρεαλιστικότερα..) δύσκολα μπορούν να γίνουν ανεκτά από τον "υποψήφιο" ζηλωτή.. Δίνει λοιπόν μια τελευταία ευκαιρία εξιλέωσης στον εαυτό του· και ποια μπορεί να είναι καλύτερη από το να αυτοχρισθεί "στρατιώτης του Χριστού";
Ο χριστιανισμός λοιπόν επικεντρώνει την προσοχή του στα υπαρξιακά ζητήματα με έναν εμμονικό τρόπο, παρέχοντας μία μεγάλη γκάμα τροφής σκέψης -επομένως και αποπροσανατολισμού από τα πραγματικά τους προβλήματα- στους ανθρώπους που τον εγκολπώνονται, ένα καταφύγιο ιδεών, μία "ασφάλεια" πως όλα έχουν απαντηθεί, αλλά ακόμα και αυτά που δέν, κάποια στιγμή μέσα στον εν λόγω "ευλογημένο" χώρο θα γίνει αυτό εφικτό...
